Problem bezrobocia

Bezrobocie zarówno w mieście jak i na wsi tak jak i obecnie, stanowiło problem w latach międzywojennych. Co prawda było ono o wiele niższe niż obecnie, bo w powiecie chojnickim szacowano je na ok. 5 proc.

Podobnie jak i teraz wielu bezrobotnych, przekonanych o bezcelowości udania się do siedziby Powiatowego Urzędu Pośrednictwa Pracy nie zgłaszało się do rejestracji. Toteż można szacunkowo przyjąć, że młodzież, która dotąd nie pracowała, oraz pracownicy rolni, to zgodnie z obliczeniami ówczesnych władz, aż 70 proc. bezrobotnych nie było objętych żadną ewidencją.

Odpracujesz zapomogę

W latach 1934 ? 36 stosunkowo wysoka liczba bezrobotnych spowodowana była zamknięciem wielu zakładów z powodu braku zbycia towarów i potrzebnego kapitału finansowego. Przyczynił się do tego wprowadzony zakaz przyjmowania do pracy w Gdyni robotników z powiatu chojnickiego, stanowiących tam wcześniej pokaźną grupę robotników. Co roku z miasta i powiatu zgłaszali się ludzie poszukujący pracy. Zgodnie z ówczesnym prawem władze powiatowe zobligowane były do wypłacania zasiłków z Funduszu Bezrobocia. Były one jednak niewystarczające i trafiały do znikomej rzeszy osób pozostających bez pracy. Osoby, które nie otrzymywały zasiłku na okres zimowy znajdowały się pod opieką Powiatowego Komitetu do Spraw Bezrobocia, przekształconego później w Lokalny Fundusz Pomocy Bezrobotnym Powiatu Chojnickiego.

Komitety te dysponowały środkami pozyskanymi ze zbiorek i opodatkowania oraz z pomocy województwa. Najczęściej wydawano chleb, mąkę, kaszę, a i niekiedy zapomogi finansowe. Część środków przeznaczano na dożywianie dzieci bezrobotnych. Otrzymane zapomogi musiały być odpracowane przez udział w robotach publicznych. Zaledwie 40 proc. pozostających bez pracy miało taką możliwość. Większość jednak pozostawała w krytycznej sytuacji. Zachował się opis doli bezrobotnych z Czerska z przełomu lat 1936/37: ?Bezrobotny w Czersku jest kompletnym nędzarzem, ani on, ani familia, nie ma często na sobie koszuli, gnieżdżą się w jednym pokoju i z braku łóżek sypiają na ziemi?. Wyjaśnia się sytuacja bezrobotnego. Nie ma wyjścia z dotychczasowego marazmu. Pozbawiony ziemniaków, mydła i innych podstawowych środków żebrze, a pozostałe godziny spędza grzejąc się na korytarzu Magistratu".

Kamieniami w ratusz

Tzw. ?Terminatki? czyli zwolnienia wydawano 1 kwietnia każdego roku. Otrzymanie jej równało się rozwiązaniu umowy o pracę i o wyrzuceniu z mieszkania, co powodowało, że rzesza robotników rolnych nie zawsze miała możliwość skorzystania z warunków jakiejkolwiek pomocy. Jak wynika ze sprawozdania materiału Rady Miejskiej Czerska z 5 września 1934 r. ludziom pozostawała jedynie droga kradzieży dla utrzymania się przy życiu.Taka a nie inna sytuacja powodowała zaostrzenie napięć społecznych.

Umiejętnie to wykorzystywali dla własnych korzyści pracodawcy obniżając płace zatrudnionych i atakując ustawodawstwo w zakresie ochrony pracowników. Nie odbyło się bez protestów i demonstracji. Na terenie powiatu chojnickiego najbardziej burzliwa była demonstracja bezrobotnych 28 stycznia 1932 r. w Chojnicach. Pod względem ostrości wystąpień i bojowości przerosła ją tylko demonstracja toruńskich bezrobotnych 

we wrześniu 1930 r. W byłym powiecie chojnickim, w większym stopniu, niż na Pomorzu znaczącą rolę odgrywało rolnictwo. Dlatego przez cały okres dwudziestolecia międzywojennego mieszkańcy wsi stanowili przytłaczającą większość. Odmienne położenie poszczególnych grup wpływało hamująco na jego solidarność i utrudniało kontakt z robotnikami w walce o poprawienie warunków bytowych.

Biorąc pod uwagę problem bezrobocia, nie trudno zauważyć wzrastającą jak na owe czasy liczbę robotników niewykwalifikowanych w wyniku niedorozwoju przemysłu, który miał problemy z wchłonięciem wykwalifikowanych. Problemu bezrobocia nie udało się rozwiązać aż do wybuchu drugiej wojny światowej. W latach 1939 ? 45 wielu bezrobotnych wzięło udział w działaniach wojennych. System powojenny praktycznie nie informował o skali bezrobocia ukrytego. Transformacja ustrojowa rozpoczęta w 1989 r. spowodowała, że problem bezrobocia stał się znowu aktualny.

Oprac (red) Fot archiwum